Sylwebaeth
Dyma sefyllfa ddiddorol. Byddai’n ddefnyddiol gwybod mwy am y cefndir a’r amgylchiadau ynglŷn â sut y gwnaed y trefniadau cychwynnol. Tybir mai ysgol gymunedol ydyw, ond nid yw’r trefniadau cyfreithiol a chytundebol ar gyfer y ddau sefydliad yn glir. A ydynt yn endidau ar wahân i’r ysgol ac a yw’r ddau weithrediad yn hurio safle’r ysgol? Os felly, a oes gan yr ysgol ‘bolisi defnyddio safle’?
Wedi dweud hynny, mae’n drueni pan fydd sefydliadau’n anghytuno. Gall hyn gael effaith gynyddol ar y gwaith y mae pobl yn ei wneud, sef darparu gofal y tu allan i’r ysgol i blant yn yr achos hwn. Mae’r materion cyfreithiol yn parhau, yn amlwg, a gobeithir y bydd y sefyllfa’n cael ei datrys yn gyflym.
Mae’n rhaid i lywodraethwyr bob amser gwblhau datganiad buddiannau busnes bob blwyddyn, a hynny fel arfer yng nghyfarfod cyntaf y corff llywodraethu yn nhymor yr Hydref. Mae gan Wasanaethau Llywodraethwyr Cymru wybodaeth am hyn, yn ogystal â ffurflen dempled – http://governors.cymru/cyhoeddiadau/2019/08/01/cofrestr-busnes-buddiannau-eraill/
Efallai y bydd gan yr Awdurdod Lleol ffurflenni busnes y gall llywodraethwyr eu defnyddio hefyd.
Mae’n rhaid i unrhyw lywodraethwr a allai elwa o ganlyniad penderfyniad ddatgan buddiant mewn unrhyw eitem benodol ar yr agenda a’i esgusodi ei hun o’r cyfarfod, gan beidio â chymryd unrhyw ran yn y drafodaeth na’r bleidlais.
Mae’n arfer da i Gadeirydd y llywodraethwyr wirio ar ddechrau pob cyfarfod nad oes gwrthdaro buddiannau yn ymwneud ag unrhyw un o eitemau’r agenda.
Os oes unrhyw amheuaeth ynglŷn â ph’un a ddylai llywodraethwr esgusodi ei hun ai peidio, bydd angen i’r corff llywodraethu wneud y penderfyniad.
Mae gwybodaeth fanwl am y cyfyngiadau ar unigolion sy’n cymryd rhan mewn trafodion corff llywodraethu a phwyllgorau ar gael ym Mhennod 4 y Canllaw i’r Gyfraith i Lywodraethwyr Ysgolion
https://llyw.cymru/canllaw-ir-gyfraith-i-lywodraethwyr-ysgolion
Dylech wastad wirio’r sefyllfa os ydych, fel llywodraethwr, yn ansicr. Mae angen bod yn ddiduedd ac yn wrthrychol bob amser.
http://governors.cymru/cyhoeddiadau/2019/08/01/cofrestr-busnes-buddiannau-eraill/
Mae’r astudiaeth achos hefyd yn dangos bod cwyn wedi cael ei gwneud a bod ymchwiliad wedi cael ei gynnal. Ond nid yw natur y gŵyn yn eglur h.y. a yw’r gŵyn yn ymwneud â llywodraethwr a chanddo wrthdaro canfyddedig? Mae rhagor o wybodaeth am brosesau cwyno ar gael yma
https://llyw.cymru/gweithdrefnau-cwyno-ysgolion-canllawiau
Cyfeiriwch at yr adran ar amgylchiadau arbennig ar dudalen 22 adran 4.8 – cwyn am lywodraethwr.
Mae gwybodaeth am ddefnyddio safle’r ysgol ar gael ym Mhennod 26 y Canllaw i’r Gyfraith i Lywodraethwyr Ysgolion:
https://llyw.cymru/canllaw-ir-gyfraith-i-lywodraethwyr-ysgolion
Adnodd Myfyrdodau Llywodraethwyr Ysgolion 